ازدواج یک تعهد قانونی است که مسئولیت‌های زیادی را برای زوجین به همراه دارد. یکی از حقوق مالی زن بعد از ازدواج یا عقد، مهریه است. بر اساس قانون با عقد نکاح، زن مشمول دریافت مهریه خواهد بود و مرد باید در هر شرایطی این مهریه را بپردازد. حتی در صورت فوت شدن زوج، مهریه بر ذمه او باقی می‌ماند و باید از محل ماترک پرداخت شود. همانطور که می‌دانید در بیشتر ازدواج‌ها میزان مهریه قبل از ازدواج به صورت توافقی تعیین شده و در عقدنامه ذکر می‌شود، اما اگر قبل از ازدواج، مهریه تعیین نشود تکلیف چیست؟ در این نوشته قصد داریم شما را با انواع مهریه در عقد دائم و موقت و نحوه مطالبه آشنا کنیم. در این مقاله از وب سایت حقوقی قانونمند با ما همراه باشید تا به سوالاتی شبیه انواع مهریه چیست و انواع مهریه در فقه، پاسخ دهیم. اگر در زمینه شناخت انواع مهریه یا نحوه پرداخت و وصول مهریه، سوال یا ابهامی دارید همین الان می‌توانید با بهترین وکیل مهریه از تیم وکلای قانونمند مشاوره انجام دهید.
انواع مهریه چیست؟ از نگاه قانون
یکی از مهمترین حقوق مالی زن که به محض جاری شدن صیغه عقد، به او تعلق می‌گیرد مهریه است. هر چیزی که ارزش مالی داشته باشد را می‌توان به عنوان مهریه تعیین کرد. زن نیز این امکان را دارد که حتی بعد از فوت شوهرش، مهریه را مطالبه کند. از طرفی مواردی مثل نشوز و غیره تاثیری روی دریافت مهریه ندارد و باعث نمی‌شود که مهریه از زن ساقط شود. اما خوب است بدانید که از نظر قانونی مهریه انواع و اقسامی دارد. در اینجا قصد داریم با انواع مهریه در قانون آشنا شویم.
انواع مهریه چیست؟ بر اساس شرط استطاعت، مهریه به دو دسته عندالاستطاعه و عندالمطالبه تقسیم می‌گردد. علاوه بر انواع مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه، نوع دیگری از تقسیم بندی برای مهریه وجود دارد که بر اساس تعیین مهر در نکاح است. بر این اساس انواع مهریه عبارت است از مهرالمثل، مهرالمتعه و مهر المسمی. ناگفته نماند مهریه ممکن است ترکیبی از چند نوع باشد. به عنوان مثال شاید بخشی از مهریه یک زن مهریه عندالمطالبه و بخشی دیگر از آن مهریه عندالاستطاعه باشد.
احتمالاً با فرهنگ‌های مختلف در حوزه مهریه و تعیین آن کمابیش آشنایی دارید. یکی از معضلات بزرگ جامعه امروز ما تعیین مهریه‌های سنگین است. چرا که این موضوع در آینده برای زوجین مشکل ساز خواهد شد. بر اساس ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده، میزان مهریه هر مبلغی که توافق شود تنها تا ۱۱۰ سکه آن قابل مطالبه و اجرای قانونی است. به بیانی دیگر در صورت عدم پرداخت مهریه از سوی شوهر و بعد از اقدام قانونی، زن صرفاً می‌توان تا ۱۱۰ سکه از آن را مطالبه کند و نمی‌تواند برای دریافت مبلغ بیشتر از ۱۱۰ سکه حکم جلب زوج را بگیرد. مگر این که توانایی و ملائت مالی مرد ثابت شود. اما به طور کلی در بحث انواع مهریه چیست؟ باید بدانید که مهریه از هر نوعی که باشد زن می‌تواند تحت شرایط خاصی آن را مطالبه کند و مرد نیز موظف است که مهریه همسر خود را در هر شرایطی بپردازد.
انواع مهریه از نظر شرط استطاعت
انواع مهریه چیست؟ بر اساس قانون و شرع، مرد باید مهریه همسر خود را بپردازد. در شرایطی که مرد توانایی مالی پرداخت مهریه را نداشته باشد، قانونگذار پیش‌بینی‌هایی را در نظر گرفته است. بر این اساس شرط استطاعت یا توانایی در مهریه مطرح می‌شود. انواع مهریه از نظر شرط استطاعت عبارت است از: مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه، که در ادامه هر یک را توضیح می‌دهیم.
مهریه عندالمطالبه
منظور از واژه عندالمطالبه چیست؟ عندالمطالبه به آن معناست که هر زمان مهریه مطالبه شود، مرد باید آن را بپردازد. در چنین شرایطی اگر زن طلب مهریه کند و مرد آن را نپردازد، هم زوجه می‌تواند از مراجع قانونی اقدام کرده و مهریه را دریافت کند. در حالتی که مهریه عندالمطالبه است و مرد واقعاً استطاعت مالی ندارد، زن می‌تواند ادعای اعسار از پرداخت مهریه کرده و مراجع قانونی مراحل دریافت مهریه او را از طریق ضمانت‌های اجرایی انجام دهند.
مهریه عندالاستطاعه
یکی از انواع مهریه در نکاح عندالاستطاعه است. منظور از عندالاستطاعه این است که زن هنگامی می‌تواند مهریه را بگیرد، که ثابت کند مرد توانایی مالی لازم برای پرداخت را دارد. به این منظور زن باید در دادگاه استطاعت و توانایی مالی مرد را به اثبات برساند.
قوانین جدید مطالبه مهریه
حال که با تعریف این دو نوع مهریه از انواع مهریه در اسلام آشنا شدیم، باید به این نکته هم توجه داشته باشید که مهریه اهمیت بسیار زیادی در قانون و شرع دارد. همانطور که گفتیم مرد به هیچ عنوان نمی‌تواند از پرداخت مهریه شانه خالی کند. مهریه جزو دیون ممتاز به شمار می‌رود. تنها در یک صورت مرد می‌تواند مهریه را نپردازد و آن هم حالتی است که زن تصمیم به بخشیدن مهریه گرفته و آن را بذل کند.
در گذشته اگر مهریه زن از نوع عندالمطالبه بود و مرد استطاعت و توانایی مالی کافی برای پرداخت آن نداشت، زوجه می‌توانست او را به زندان محکوم کرده و حکم جلب وی را بگیرد. در مورد مهریه‌های عندالاستطاعه مرد تنها در شرایطی به زندان می‌افتاد که توانایی پرداخت مهریه را داشت اما آن را پرداخت نمی‌کرد. قوانین در این رابطه در حال حاضر تغییر کرده‌اند. بر اساس بخشنامه اصلاحیه بند ج ماده ۱۸ آیین نامه، در حال حاضر امکان به زندان انداختن مرد به دلیل عدم توانایی مالی جهت پرداخت مهریه وجود ندارد. یعنی اگر مردی ثابت کند که توان پرداخت مهریه ندارد، در هیچ شرایطی به زندان نمی‌افتد. اما اگر مردی علی رغم داشتن استطاعت و توانایی مالی از پرداخت مهریه خودداری کند امکان دستگیری او وجود دارد.
انواع مهریه از نظر تعیین مهر در نکاح
بعد از پاسخ به سوال انواع مهریه چیست؟ باید به سراغ انواع مهریه از نظر تعیین مهر در نکاح برویم. همانطور که در آغاز این مطلب گفتیم زوجین میتوانند قبل از ازدواج، میزان مهریه را به صورت توافقی تعیین کنند. اما سوالی که پیش می‌آید این است که اگر به هر دلیل قبل از ازدواج مبلغی برای مهریه در نظر گرفته نشود، آنگاه تکلیف مهریه زن چیست؟ آیا مهریه‌ای به او تعلق نمی‌گیرد؟ برای تعیین مهر در نکاح روش‌های مختلفی وجود دارد و از این نظر مهریه تقسیم بندی می‌شود. اقسام مهریه از نظر تعیین مهر در نکاح عبارتند از: مهرالمثل، مهر المتعه، مهر المسمی و مهر السنه. در ادامه هر یک از انواع مهر در نکاح را توضیح می‌دهیم.
یکی از بهترین راه‌ها برای پیگیری پرونده‌های مربوط به مهریه کمک گرفتن از یک وکیل مطالبه مهریه با تجربه است. ما در موسسه حقوقی قانونمند، بهترین وکیل مهریه در تهران و سراسر ایران را در اختیار شما می‌گذاریم تا پرونده شما به بهترین شکل ممکن پیگیری شود.
مهرالمسمی: این نوع مهر مال معینی است که با توافق زوجین زمان عقد به عنوان مهریه تعیین می‌شود. براساس قانون در این نوع مهریه، زن فقط می‌تواند برای دریافت ۱۱۰ سکه، حکم جلب مرد را بگیرد و از ضمانت‌های اجرایی قانونی استفاده کند.
مهرالمثل: اگر میزان مهریه زن در عقدنامه ذکر نشده باشد و طرفین هیچ توافقی در این زمینه نداشته باشند و بین زوجین نزدیکی اتفاق افتاده باشد، مهرالمثل به زن تعلق می‌گیرد. بر اساس ماده ۱۰۸۷ مهرالمثل عبارت است از: « اگر در نکاح دائم مهر ذکر نشده یا عدم مهر شرط شده باشد نکاح صحیح است و طرفین میتوانند بعد از عقد مهر را به تراضی معین کنند و اگر قبل از تراضی بر مهر معین بین آن ها نزدیکی واقع شود زوجه مستحق مهرالمثل خواهد بود.»
علاوه بر این مورد موارد دیگری هم وجود دارند که اگر اتفاق بیفتد زن مشمول دریافت مهرالمثل خواهد شد. به عنوان مثال اگر مهریه‌ای که در عقدنامه مشخص شده، معلوم نباشد یا دارای ارزش مادی مشخصی نباشد، بر اساس ماده ۱۱۰۰ زن مهرالمثل دریافت می‌کند. شاید بپرسید میزان مهریه در مهرالمثل چگونه محاسبه می‌شود؟ بر اساس ماده ۱۰۹۱ برای تعیین مهرالمثل وضعیت زن، شأن و وضعیت خانوادگی او مورد توجه قرار می‌گیرد: «برای تعیین مهرالمثل باید حال زن از حیث شرافت خانوادگی و سایر صفات و وضعیت او نسبت به اماثل و اقران و اقارب و همچنین معمول محل و غیره در نظر گرفته شود.»
مهرالمتعه: بر اساس آنچه که در ماده ۱۰۹۳ آمده مهرالمتعه، عبارت است از «هرگاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد ، زن مستحق مهرالمتعه است.» بنابراین برای این که بفهمید مهرالمتعه به زن تعلق می‌گیرد یا نه؟ باید دو شرط احراز شود. شرط اول این است که میزان مهریه در نکاح مشخص نشده باشد و دوم این که زوجین با هم رابطه جنسی نداشته باشند و طلاق بگیرند.
مهرالسنه: منظور از مهر و سنه در انواع مهریه چیست؟ متاسفانه تعریف مشخصی از مهر و سنه در قانون مدنی نیامده اما با مراجعه به منابع فقهی می‌توانیم به تعریف این نوع مهریه پی ببریم. مهرالسنه در واقع مهریه دختران پیامبر بوده که مبلغ آن ۵۰۰ درهم نقره است. میزان مهر و ثنه را امروزه با توجه به نوسانات بازار محاسبه می‌کنند.
مشاوره با بهترین وکیل اجرای مهریه
اگر نگاهی به آمار پرونده‌های مربوط به مطالبه مهریه در سال‌های اخیر بیندازید، متوجه می‌شوید که تا چه اندازه دعاوی مربوط به اجرای مهریه رایج هستند و اهمیت دارند. هم زوج و هم زوجه برای پیگیری پرونده مربوط به مهریه بهتر است که از یک وکیل مهریه با تجربه کمک بگیرند. حضور وکیل مطالبه مهریه باعث می‌شود تا از قوانین و جزئیات و شرایط و زمان پرداخت مهریه باخبر شوید و بتوانید در دادگاه به خوبی از حقوق خود دفاع کنید. بنابراین یکی از بهترین اقدامات برای دریافت یا پرداخت مهریه و پیگیری پرونده‌های مربوط به این حوزه، مشاوره با وکیل مهریه است.
آیا با نحوه پیگیری پرونده های قتل آشنایی دارید؟ مقاله مراحل رسیدگی به پرونده قتل عمد را از دست ندهید.
جمع‌بندی انواع مهریه چیست
ما در این نوشته تلاش کردیم تا به سوالاتی از جمله انواع مهریه چیست؟ پاسخ دهیم. اطلاع از انواع مهریه در اسلام و جزئیات آن کمک می‌کند تا در صورت بروز هرگونه مشکل در این زمینه بتوانید از حقوق خود دفاع کنید. ما در موسسه حقوقی قانونمند در تمامی مراحل مطالبه مهریه و پیگیری پرونده‌های این حوزه در کنار شما عزیزان هستیم. به این منظور می‌توانید با کارشناسان و حقوقدانان ما تماس بگیرید و مشاوره دریافت کنید.
