- Ard BHD
- شهریور ۰۶, ۱۴۰۲
وقتی کسی فوت می کند، یکی از مهم ترین مسائل و مشکلات، تعیین تکلیف اموال و دارایی های اوست. از طرفی ممکن است متوفی درباره باقی مانده اموال خود نیز وصیتی کرده باشد، در این شرایط تکلیف چیست؟ انحصار وراثت فرایندی است که طی آن، تکلیف دارایی های متوفی بعد از فوت وی از نظر قانونی و شرعی، تعیین می شود تا وراث بتوانند به حقوق خود دسترسی پیدا کنند.
بنابراین لازم است که مراحل انحصار وراثت به درستی انجام شود. برای آشنایی با مراحل حصر وراثت و قوانین انحصار وراثت این نوشته از وب سایت قانونمند را از دست ندهید. همچنین، اگر در زمینه انحصار وراثت به مشاوره نیاز دارید، بهترین وکیل انحصار وراثت و حقوقدانان قانونمند، آماده ارائه ارائه مشاوره تخصصی به شما هستند.
انحصار وراثت چیست؟
اگر بعد از فوت شخصی، وراث وی به یکی از ادارات یا موسسات دولتی مراجعه کنند احتمالاً اولین سوالی که از آنان پرسیده می شود این است که گواهی انحصار وراثت دارید یا نه؟ شاید این سوال نیز برای شما پیش آمده باشد که انحصار وراثت چیست؟ در انحصار وراثت، یک گواهی صادر می شود که به موجب آن مشخصات تعداد وارثان، نسبت آنها با متوفی و سهم آنها از ماترک مشخص شده است. بر اساس این گواهی تکلیف اموال متوفی مشخص می شود و هر فرد می تواند به سهم خود از ماترک دسترسی داشته باشد.توجه داشته باشید که تا قبل از صدور گواهی انحصار وراثت، امکان هیچگونه دخل و تصرف در اموال متوفی (مگر در موارد استثنائی) وجود ندارد.
از نظر قانونی انحصار وراثت به دو دسته، انحصار وراثت محدود و انحصار وراثت نامحدود تقسیم می شود. چنانچه ماترک متوفی کمتر از ۳ میلیون تومان ارزش داشته باشد انحصار وراثت محدود کفایت می کند و اگر اموال منقول و غیر منقول متوفی بیش از ۳ میلیون ارزش داشته باشد، وراث به گواهی انحصار وراثت نامحدود نیاز دارند. تجربه نشان داده است که بسیاری از افراد به دلیل عدم آگاهی از موارد قانونی انحصار وراثت و مراحل بعد از انحصار وراثت، درگیر مشکلات و اختلافات زیادی می شوند برای اینکه بدانید انحصار وراثت چقدر طول می کشد باید با مراحل حصر وراثت آشنایی داشته باشید.
مراحل قدم به قدم انحصار وراثت
یکی از مهمترین نکات در زمینه مراحل انحصار وراثت این است که قبل از هر چیز باید هزینه کفن و دفن متوفی از محل اموال وی برداشته شود و بعد از پرداخت هزینه های مربوط به کفن و دفن نوبت به پرداخت دیون و بدهی های وی می رسد. در ادامه نیز چنانچه متوفی وصیتی داشته باشد باید به وصیت وی عمل شود. بعد از انجام این کارها هر میزان از دارایی هایی که باقی مانده باشد باید بر اساس قانون و بعد از طی کردن مراحل انحصار ورثه بین وراث، تقسیم شود. وکیل انحصار وراثت می تواند به شما کمک کند تا مراحل انحصار وراثت را به درستی طی کنید. در اینجا مهم ترین مراحل و نکات را درباره انحصار وراثت ذکر می کنیم.
تقسیم ارث بین بازماندگان متوفی باید بر اساس قواعد ارث در قانون مدنی انجام شود. به طور کلی همه بازماندگان متوفی از وی ارث نمی برند. به همین دلیل هنگام انحصار وراثت تنها افرادی که در طبقات و درجات ارث ذکر شده اند، از متوفی ارث می برند. به بیانی ساده تر، در صورت وجود ورثه در طبقات نزدیک تر، طبقات بعدی از ارث محروم می شوند.
همانطور که گفتیم اگر متوفی وصیتی کرده باشد، در وهله اول باید به وصیت وی عمل شود و بعد نوبت به تقسیم ارث می رسد؛ اما باید به این نکته توجه داشته باشید که از نظر قانونی وصیت مازاد بر ثلث صحیح نیست. در واقع متوفی فقط می تواند به اندازه یک سوم از اموال و دارایی های خود وصیت کند و اگر وصیت به بیشتر از یک سوم کل اموال و دارایی مرتبط باشد، عمل کردن به میزان بیش از یک سوم برای ورثه اختیاری خواهد بود.
بعد از فوت متوفی یکی از ورثه باید مدارک لازم برای انحصار وراثت مثل گواهی فوت و استشهادیه آن را تهیه کرده و دادخواست انحصار وراثت را به شورای حل اختلاف تقدیم کند. دادخواست متقاضی در شورای حل اختلاف بررسی می شود و بعد از صدور گواهی انحصار وراث، می توانند مراحل تقسیم ارث را انجام دهند.
تفاوت حصر وراثت با انحصار وراثت
یکی از سوالاتی که افراد می پرسند این است که آیا حصر وراثت همان انحصار وراثت است؟ در واقع انحصار وراثت زمانی انجام می شود که مراجع قانونی بر اساس طبقات ارث، وراث را تعیین کنند. هنگامی که شخص طی وصیت نامه مکتوب یا از طریق مراجع قضایی ورثه خود را مشخص کرده باشد، حصر وراثت اتفاق افتاده است و دیگر نیازی به انحصار وراثت یا تعیین وراث وجود ندارد. چه زمانی باید نسبت به انحصار وراثت اقدام کرد؟ زمانی که متوفی شخصاً وراث را تعیین نکرده باشد، وارثان وی می توانند از طریق قانونی مراحل انحصار ورثه را طی کنند.
مدارک لازم برای انحصار وراثت
چه مدارکی برای انحصار وراثت و دریافت گواهی آن مورد نیاز است؟ مهم ترین مدارکی که برای انحصار وراثت در شورای حل اختلاف به آن نیاز دارید عبارت است از:
- وصیت نامه متوفی در صورت وجود
- رسید گواهی مالیاتی
- استشهادیه تایید وراث که در دفتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد
- شناسنامه همسر متوفی به همراه عقدنامه یا طلاقنامه
- مدارک شناسایی وراث یا افراد ذینفع در انحصار ورثه از جمله شناسنامه و کارت ملی آنها
شما با تهیه و در دست داشتن این مدارک می توانید به شورای حل اختلاف یا دفاتر قضایی مراجعه و دادخواست انحصار وراثت را ثبت کنید. اگر در این زمینه تجربه و اطلاعات کافی ندارید بهتر است از یک وکیل خوب برای انحصار وراثت کمک بگیرید. ما در موسسه حقوقی قانونمند بهترین وکیل انحصار وراثت تهران و سراسر ایران را در اختیار شما می گذاریم تا بتوانید در سریع ترین زمان ممکن فرایند انحصار ورثه را انجام دهید.
برای درک بهتر این موضوع، توصیه می کنیم حتما مقاله تفاوت انحصار وراثت محدود و نامحدود را مطالعه کنید.
آشنایی با طبقات ارث
یکی از قوانین مهم در زمینه انحصار وراثت، طبقات ارث است. بر اساس این قانون افراد در سه طبقه دسته بندی می شوند و هر کس به میزان قرابت و نزدیکی به متوفی از وی ارث می برد و در صورت وجود افراد در طبقات نزدیک تر افراد طبقات بعدی ارثی دریافت نمی کنند. در جدول زیر بر اساس قانون مدنی ماده ۸۶۲ طبقات ارث را مشاهده می کنید.
طبقات ارث | طبقه اول | طبقه دوم | طبقه سوم |
درجه اول | پدر و مادر و اولاد متوفی | جد ( پدر پدر و پدر مادر ) و جده ( مادر پدر و مادر مادر) و برادر و خواهر | عمو و عمه و خاله و دایی درجه ( درجه اول) و اولاد آنها ( درجه دوم) |
درجه دوم | اولاد اولاد (نوه ها) | پدر جد و مادر جد و پدر جده و مادر جده و فرزندان برادر و خواهر | عمو و عمه و خاله و دایی پدر و مادر ( درجه اول) و فرزندان آنها (درجه دوم) |
درجه سوم | اولاد اولاد اولاد (نبیرهها) | – | – |
انحصار وراثت بعد از فوت پدر یا مادر
یکی از سوالات پرتکرار همواره درباره قانون انحصار وراثت بعد از فوت پدر است. هنگامی که پدر یک خانواده فوت کند ابتدا همسر متوفی یک هشتم از اموال وی را به ارث خواهد برد و در ادامه سهم الارث، فرزندان و بازماندگان دیگر مشخص می شود. ناگفته نماند که اگر متوفی فرزندی نداشته باشد، سهم الاث همسر وی یک چهارم خواهد بود. اگر پدر و مادر متوفی در قید حیات باشند هر کدام به میزان یک ششم از ارث، سهم می برند. مابقی ماترک پدر فوت شده بین فرزندان وی تقسیم خواهد شد.
شاید این سوال در ذهنتان پیش آمده باشد که مراحل حصر وراثت بعد از فوت مادر چیست؟ درباره انحصار وراثت مادر باید بگوییم، چنانچه مادر فوت شود و در لحظه فوت وی، همسرش زنده باشد بر اساس ماده ۹۱۳ قانون مدنی، یک چهارم ترکه به شوهر وی می رسد و مابقی اموال به فرزندان وی تعلق می گیرد؛ اما اگر مادر فوت شده فرزند نداشته باشد یک دوم ترکه به شوهر وی خواهد رسید.
جمع بندی
هم در دین اسلام و هم در قوانین کشورمان پیش بینی های زیادی برای انحصار وراثت وجود دارد تا به این ترتیب بعد از فوت شخص بازماندگان وی بتوانند به شکلی قانونی و صحیح از ماترک استفاده کنند. ما هم در این مقاله از وب سایت قانونمند تلاش کردیم تا شما را با مراحل انحصار وراثت، طبقات ارث و مدارک لازم برای انحصار ورثه آشنا کنیم. اگر در زمینه انحصار وراثت به مشاوره حقوقی یا وکیل انحصار ورثه نیاز دارید، می توانید با کارشناسان و وکلای با تجربه تیم قانونمند تماس گرفته و راهنمایی دریافت کنید.