وقتی کسی فوت می کند بازماندگان وی باید برای انحصار وراثت اقدام کنند تا بتوانند از ارث و ماترک متوفی استفاده کنند. انحصار وراثت از نظر قانونی به دو دسته انحصار وراثت محدود و نامحدود تقسیم می شود. منظور از انحصار وراثت محدود یا محدود چیست؟ در این مقاله از وب سایت موسسه حقوقی قانونمند قصد داریم شما را با تعاریف قانونی انحصار وراثت محدود و نامحدود آشنا کنیم. همچنین اگر در این زمینه به راهنمایی وکیل انحصار وراثت نیاز دارید، می توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.
انحصار وراثت چیست؟ انواع انحصار وراثت
برای پاسخ به سوال تفاوت انحصار وراثت محدود و نامحدود چیست؟ ابتدا باید با تعریف قانونی فرایند انحصار وراثت و انواع آن آشنا شویم. به طور کلی به فرایند تقسیم ماترک شخص فوت شده میان وراث او انحصار وراثت می گوییم. بر اساس ماده ۳۶۰ قانون امور حسبی «در صورتی که وراث متوفی یا سایر اشخاص ذینفع بخواهند تصدیق انحصار وراثت تحصیل کنند، درخواست نامه کتبی مشتمل بر نام و مشخصات درخواست کننده، متوفی، ورثه، اقامتگاه آن ها و نسبت بین متوفی و وارث تنظیم نموده به دادگاه تسلیم می نماید.»
بر اساس این ماده، وراث می توانند بعد از فوت شخص بعد از طی مراحل انحصار ورثه، از ارث استفاده کنند. درواقع هرگونه دخل و تصرف در اموال به جا مانده از متوفی، قبل از انحصار ورثه غیرقانونی است. بر اساس قانون انحصار وراثت به دو دسته انحصار وراثت محدود و انحصار وراثت نامحدود تقسیم می شود. این دو با یکدیگر تفاوت های اساسی دارند. در بخش بعدی با تفاوت انحصار وراثت محدود و نامحدود آشنا می شوید.
انحصار وراثت محدود چیست؟
اگر شخصی فوت کند و اموال به جا مانده از وی کمتر از ۳۰ میلیون ریال ارزش داشته باشد، بازماندگان وی باید گواهی انحصار وراثت محدود دریافت کنند. از این گواهی برای انجام دیون و امور معنوی متوفی استفاده خواهد شد. با توجه به این که معمولاً انحصار وراثت محل اختلاف و بروز مشکلات زیادی بین وراث است و از نظر قانونی هم پیچیدگی های زیادی دارد، توصیه می کنیم برای سپری کردن مراحل انحصار ورثه از وکیل انحصار وراثت با تجربه در این زمینه کمک بگیرید. ما در موسسه حقوقی قانونمند بهترین وکیل انحصار وراثت در تهران و سراسر ایران را در اختیار شما می گذاریم تا فرایند انحصار ورثه را به بهترین شکل ممکن به سرانجام برسانید.
انحصار وراثت نامحدود چیست؟
منظور از انحصار وراثت نامحدود چیست؟ چنانچه شخصی فوت کند و ارزش اموال و دارایی های وی بیش از ۳۰ میلیون ریال باشد بازماندگان برای تقسیم ترکه باید گواهی انحصار وراثت نامحدود بگیرند. معمولا مدت زمان دریافت گواهی انحصار وراثت نامحدود طولانی تر از انحصار وراثت محدود است زیرا برای دریافت این گواهی، باید در روزنامه های کثیرالانتشار آگهی ثبت شود.
شورای حل اختلاف قبل از صدور گواهی انحصار ورثه نامحدود، در روزنامه های کثیرالانتشار یک آگهی چاپ می کند تا مطمئن شود که شخص ذینفع دیگری برای تقسیم ارث حضور ندارد. اگر بعد از انتشار آگهی شخصی برای دریافت ماترک مراجعه نکند، بعد از گذشت یک ماه گواهی انحصار وراثت نامحدود، برای وراث صادر می شود. بعد از صدور این گواهی بازماندگان می توانند بر اساس قانون از سهم الارث خود استفاده کنند.
مراحل انحصار وراثت محدود و نامحدود
انحصار وراثت: بازماندگان متوفی باید برای گرفتن گواهی انحصار وراثت اقدام کنند تا مشخص شود که در زمان فوت متوفی، از وراثان او بوده اند یا خیر. بعد از گرفتن گواهی انحصار وراثت، بازماندگان می توانند طلب های متوفی را از مدیونین یا متصرفین اموال او مطالبه کنند.
مهر و موم ترکه: وراث، موصی له (شخصی که به نفع او وصیت شده)، وصی (کسی که بنابر وصیت نامه، جهت اداره اموال متوفی تعیین شده) و طلبکار متوفی که طلبش را به استناد حکم قطعی دادگاه یا سند رسمی مطالبه می کند، می توانند از شورای حل اختلاف برای مهر و موم ترکه، درخواست کنند. این شورا از اموال متوفی صورت برداری کرده و سپس آنها را مهر و موم می کند. این کار برای جلوگیری از فروش و تصرف در ترکه متوفی است.
تحریر ترکه: وراث و وصی، این امکان را دارند تا از شورای حل اختلاف، تحریر ترکه را درخواست کنند. این شورا نیز به درخواست آنان، لیست کاملی از تمام اموال متوفی اعم از منقول و غیر منقول با ارزش مادی آنها، حقوق، دیون و مطالبات به جا مانده تهیه می کند.
قبول یا رد ترکه: ممکن است برخی از وراث، ترکه را قبول یا رد کنند. توجه کنید، این موضوع به این معنا ست که آنها صرفا تقسیم ترکه را رد یا قبول کرده اند نه سهم الارثشان را. در واقع کسی که ترکه را رد می کند یعنی در مورد تقسیم ترکه و پرداخت دیون متوفی هیچ مسئولیتی را قبول نکرده است (اما سهم الارث را می خواهد). ولی ورثه ای که ترکه را قبول می کند یعنی پرداخت دیون متوفی و تقسیم ارث وی را به عهده گرفته است.
تصفیه ماترک: تصفیه ترکه به عهده وارثانی که ترکه را قبول کرده اند یا وصی است. برای تصفیه ترکه در وهله اول، باید از ترکه متوفی هزینه کفن و دفن، دیون و وصیت های او کسر شود. در ادامه هر آنچه باقی مانده، بین وراث تقسیم خواهد شد.
تقسیم ماترک: اخرین مرحله انحصار وراثت، تقسیم ارث بین بازماندگان است که می توانند با توافق یکدیگر، اموال را تقسیم کنند. قاضی توافق آنها را صورت جلسه کرده و به امضا آنها می رساند. اما در صورتی که، وراث به توافق نرسند براساس قانون قاضی سهم هر کدام، را مشخص خواهد کرد.
اشخاص ذی نفع در انحصار وراثت محدود و نامحدود
علاوه بر افرادی که بر اساس قانون می توانند از اموال متوفی به اندازه سهم الارثشان استفاده کنند، ذینفعان دیگری هم در تقسیم اموال وجود دارد. به عنوان مثال اگر متوفی طلبکار داشته باشد بر اساس تشخیص رسمی وراث، آن فرد نیز جزو اشخاص ذینفع به شمار می رود. همچنین اگر متوفی در وصیت نامه اش نام شخصی غیر از وراث را برده باشد، آن شخص هم در دسته اشخاص ذینفع قرار خواهد گرفت.
همچنین از نظر ماده ۳۶۰ قانون امور حسبی «در صورتی که وراث متوفی یا سایر اشخاص ذینفع بخواهند تصدیق انحصار وراثت تحصیل کنند، در خواست نامه کتبی مشتمل بر نام و مشخصات در خواست کننده و متوفی و ورثه و اقامتگاه آنها و نسبت بین متوفی و وارث تنظیم نموده به دادگاه تسلیم می نماید.»
طبقه قرابت | وراث |
طبقه اول | همسر، فرزند، پدر و مادر و نوه متوفی |
طبقه دوم | پدر بزرگ، مادر بزرگ، خواهر، برادر و فرزندان |
طبقه سوم | عمه، عمو، دایی، خاله و فرزندان آنها |
مدارک لازم برای انحصار وراثت محدود و نامحدود
مدارک لازم برای انحصار وراثت چیست؟ بعد از فوت متوفی، یکی از وراث باید با در دست داشتن مدارک لازم برای گرفتن گواهی انحصار وراثت اقدام کند. به طور کلی مدارک مورد نیاز برای دریافت گواهی انحصار وراثت محدود یا نامحدود بسیار به یکدیگر شباهت دارد. این اسناد عبارت اند از:
- شناسنامه فرد فوت شده. اسنامه فرد متوفی توسط ثبت احوال باطل می شود؛ اما نسخه باطل شده آن به همراه سایر مدارک برای گرفتن سند انحصار وراثت ضروری است.
- مدارک شناسایی وراث به همراه کپی آنها از جمله شناسنامه و کارت ملی
- وصیت نامه تنظیم شده متوفی در صورت وجود
- استشهادیه محضری. این استشهادیه باید شامل اسامی همه وراث باشد و لازم است که دو نفر از اشخاصی که وراث را می شناسند آن را امضا نمایند.
اگر درگیر دعاوی بانکی هستید، همین الان مقاله وکیل بانکی کیست؟ را مطالعه کنید و از خدمات قانونمند در این زمنیه نیز، بهره‌مند شوید.
مشاوره با وکیل انحصار وراثت
فارغ از این که انحصار وراثت از نوع محدود باشد یا نامحدود، به طور کلی فرایند انحصار وراثت یک پروسه قانونی و حقوقی است که ممکن است ورثه و ذینفعان در آن دچار اختلاف شوند. در چنین مواردی بهترین اقدام کمک گرفتن از وکیل انحصار وراثت است. وکلای انحصار وراثت کسانی هستند که در این زمینه سال ها کار کرده و تجربه زیادی دارند.
یک وکیل انحصار وراثت با تجربه شناخت صحیحی از قوانین در این حوزه دارد و می تواند به شما کمک کند تا مراحل را به صورت قانونی طی کنید؛ بنابراین برای پرهیز از بروز مشکلات و اختلافات در حوزه انحصار ورثه، بهترین کار این است که قبل از هرگونه اقدام با یک وکیل انحصار وراثت مشورت نمایید.
سخن آخر
ما در این نوشته تلاش کردیم تا شما را با انحصار وراثت محدود و نامحدود و تعریف قانونی آن آشنا کنیم. همچنین در این نوشته علاوه بر تفاوت انحصار وراثت محدود و نامحدود با ذینفعان انحصار وراثت نیز آشنا شدیم. اگر در زمینه انحصار وراثت به مشاوره تخصصی حقوقدانان نیاز دارید، می توانید با کارشناسان و وکلای قانونمند تماس بگیرید. کارشناسان و حقوقدانان ما به بهترین شکل ممکن شما را راهنمایی می کنند.
