اجرت المثل یعنی چه؟ یکی از موارد شایع در حوزه اختلافات و شکایت‌ها، مربوط به اجرت المثل است. قانونگذار در شرایط و موارد خاصی اجرت المثل را الزامی کرده و این روش یکی از راه‌های جبران خسارت محسوب می‌شود. یکی از مصادیق اجرت المثل، حقوق زن در زندگی مشترک است.
از طرفی، بر اساس قانون چنانچه کسی باعث وارد آمدن ضرر به دیگری شود، مستلزم پرداخت و جبران خسارت است. اجرت المثل یعنی چه؟ چگونه می‌توانیم اجرت المثل را مطالبه کنیم؟ زن تحت چه شرایطی می‌تواند اجرت المثل بگیرد؟ در این مقاله از وب سایت حقوقی قانونمند با ما همراه باشید تا با نحوه گرفتن اجرت المثل و تعریف قانونی آن آشنا شوید. همچنین شما می توانید همین الان با وکیل اجرت المثل باتجربه ما، تماس بگیرید.
اجرت المثل یعنی چه؟
یکی از موارد نسبتاً شایع که محل بروز اختلافات و ثبت شکایات متعدد است اجرت المثل می‌باشد. حال سوالی که پیش می‌آید این است که اجرت المثل یعنی چه؟ از نظر قانونی اگر دو نفر با یکدیگر قرارداد کتبی یا شفاهی داشته باشند که در مقابل عمل فرد با استفاده از مال یا ملک طرف مقابل نمایند، اجرت المثل نامیده می‌شود.
در واقع اجرت المثل از دو کلمه اجرت و مثل تشکیل شده و هنگامی که قرار باشد در برابر خدمات و اقداماتی که یک فرد انجام می‌دهد به وی مبلغی پرداخت شود، یا ملکی به او انتقال داده شود و این کار اتفاق نیفتد، فرد می‌تواند برای مطالبه اجرت المثل به مراجع قانونی مراجعه کرده و اقدامات لازم را انجام دهد. اما انواع اجرت المثل کدام است؟ در بخش بعدی شما را با انواع اجرت المثل آشنا می‌کنیم.
انواع اجرت المثل
اجرت المثل یکی از اصطلاحات و مفاهیم دنیای قانون است که بر اساس جزئیات آن به انواعی تقسیم می‌شود. در این بخش انواع اجرت المثل را برای شما توضیح می‌دهیم.
اجرت المثل ایام تصرف
اجرت المثل یعنی چه؟ مطابق قانون چنانچه شخصی از مال دیگری بدون اجازه و خارج از چهارچوب قرارداد استفاده کند، خواه منتفع شده باشد یا نه صاحب مال حق مطالبه عوض منافع را دارد و می‌تواند اجرت المثل را دریافت کند. میزان آن بسته به نحوه استفاده، نوع مال و شرایط روز متغیر بوده و توسط کارشناس یا تراضی طرفین مشخص خواهد شد؛ اما اگر فرد از پرداخت اجرت المثل امتناع کنند قانوناً، مالک می‌تواند برای طرح دعوا و ثبت دادخواست اجرت المثل اقدام کند، دادگاه نیز با بررسی شرایط استفاده کننده را ملزم می‌کند که اجرت المثل ایام تصرف را بپردازد.
اجرت المثل عمل
داشتن هر یک از شرایط زیر برای طرح دعوای مطالبه اجرت المثل عمل الزامی است:
- اولاً: انجام دهنده سال قصد مجانی بودن یا تبرع را نداشته باشد.
- دوماً: در عرف نیز برای آن کار اداری یا عمل، اجر و مزد وجود داشته باشد.
- سوماً: عمل یا فعالیت انجام شده بر حسب دستور آن شخص صورت گرفته باشد.
تجربه نشان داده که معمولاً برای دریافت اجرت المثل عمل، شخص مقابل مخالفت کرده و طرف اول باید دعوای مطالبه اجرت المثل عمل یا فعالیت را در دادگاه مطرح کند. در این دادخواست در دادگاه ارزیابی شده و میزان اجرت المثل بر اساس نظریه کارشناسی تعیین خواهد شد. یکی از بهترین راه‌ها برای دریافت اجرت المثل کمک گرفتن از یک وکیل با تجربه در این زمینه است. ما در موسسه حقوقی قانونمند ضمن ارائه مشاوره تخصصی در زمینه دریافت انواع اجرت المثل بهترین وکیل اجرت المثل را در اختیار شما قرار می‌دهیم تا در سریع‌ترین زمان ممکن دادخواست شما پیگیری شود.
اجرت المثل اموال
دعوای اجرت المثل اموال، زمانی مطرح می‌شود که شخصی بدون اجازه از اموال دیگری استفاده کرده باشد. به عنوان مثال استفاده بدون اجازه از آپارتمان یا ماشین دیگران از جمله مصادیق اجرت المثل اموال است. البته به این نکته توجه داشته باشید که صرف در دست داشتن اموال دیگران نمی‌تواند باعث ایجاد حق مطالبه اجرت المثل شود. بلکه باید ثابت شود که شخص از مال دیگری بدون اجازه استفاده کرده است.
اجرت المثل ایام زوجیت
در بحث زناشویی اجرت المثل یعنی چه؟ به طور کلی هم از نظر شرع و هم از نظر دین هیچ عملی بدون اجرت نیست و در واقع اعمال و فعالیت‌هایی که افراد انجام می‌دهند محترم بوده و مجانی نیست. در زندگی زناشویی نیز این قانون کمابیش اجرا می‌شود و از نظر شرعی تکالیفی بر عهده زوجین قرار دارد که هیچ یک از دو نفر نمی‌توانند در برابر آنها اجرت یا عوضی را مطالبه کنند. با این حال بر اساس تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی چنانچه زوجه کارهایی را انجام دهد که شرعاً بر عهده وی نیست و عرفاً برای آن کار اجرت المثل تعیین شده باشد، آنگاه زوجه می‌توانند برای مطالبه اجرت المثل ایام زناشویی اقدام کند.
ممکن است زوجه این فعالیت‌ها را به دستور زوج یا با عدم قصد توقع انجام داده باشد، باید توجه داشته باشید که اگر زوج کارهایی را انجام داده باشد که شرعاً بر عهده او بوده، نمی‌تواند اجرت المثل دریافت کند. با این حال از نظر شرعی و قانونی فعالیت‌هایی مثل آشپزی، نظافت منزل و حتی شیر دادن به نوزاد جزو وظایف قانونی و شرعی زوجه نیست؛ بنابراین زوجه می‌تواند بر اساس ماده قانونی اجرت المثل ایام زوجیت اقدام کرده و اجرت المثل ایام زوجیت را دریافت کند. معمولا در دادگاه از زوج پرسیده می‌شود که آیا کارهایی که در ایام زوجیت انجام داده با هدف گرفتن پول و اجرت بوده است؟ معمولاً اغلب بانوان در اینجا پاسخ منفی می‌دهند و همین پاسخ منفی باعث عدم موفقیت در دریافت اجرت المثل می‌شود.
شرایط پرداخت اجرت المثل ایام زوجیت
برای دریافت اجرت المثل ایام زوجیت باید شروط زیر وجود داشته باشد:
- طلاق نباید به درخواست زن باشد.
- طلاق به دلیل تخلف و نشوز زن از وظایف زناشویی یا سوء اخلاق وی نباشد.
- انجام امورات منزل (آشپزی و غیره) توسط زوجه با قصد تبرع نباشد زیرا اگر این امر در دادگاه ثابت شود، زن مستحق اجرت المثل نخواهد بود.
اجرت المثل پس از فوت زن
یکی از انواع اجرت المثل، اجرت المثل بعد از فوت زن است. همانطور که وراث زن می‌توانند بعد از فوت وی مهریه او را طلب کنند، وراث می‌توانند برای دریافت اجرت المثل نیز اقدام کنند. حتی پدر و مادر زن نیز می‌توانند به طرفیت از او برای دریافت اجرت المثل اقدام نمایند.
تفاوت اجرت المثل با اجور معوقه چیست؟
یکی از سوالاتی که برای افراد پیش می‌آید این است که تفاوت بین اجرت المثل و اجور معوقه چیست؟ منظور از اجور معوقه، اجاره بهای پرداخت نشده توسط مستاجر است. در این گونه دعاوی مالک به استناد قرارداد و یا اجاره نامه‌ای که دارد می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و با طرح دعوا مستاجر را ملزم کند که اجاره بهای پرداخت نشده را بپردازد.
در این موضوع نیازی به ارجاع پرونده به کارشناسی نیست زیرا مبلغ ماهانه اجاره در قرارداد ذکر شده است. این در حالی است که در مطالبه اجرت المثل، میزان دقیق مبلغ مشخص نیست و لازم است که پرونده به کارشناس ارجاع داده شود تا کارشناس میزان اجرت المثل را مشخص کند.
تفاوت اجرت المثل با اجرت المسمی چیست؟
سوال دیگری که ممکن است برای شما نیز پیش آمده باشد این است که تفاوت اجرت المثل با اجرت المسمی چیست؟ بر اساس قانون اجرت المثل به معنای توافق روی یک مبلغ جهت عوض منافع ملک مال یا تخصص افراد است و طرفین روی هر مبلغی که توافق کنند آن مبلغ قطعی خواهد شد؛ اما اجرت المسمی نوعی خسارت است.
این در حالی است که به اجرت المثل خسارت دیر کرد تعلق نخواهد گرفت. برخلاف اجرت المسمی که منوط به بعد از قرارداد و در آینده است، اجرت المثل به گذشته مربوط می‌شود. به همین دلیل مطالبه چیزی که هنوز در آینده استفاده نشده در قالب اجرت المثل غیرقانونی است و نمی‌توان نسبت به آن اقدام کرد.
آیا می خواهید بدانید نرخ دیه در سال ۱۴۰۲ چقدر است؟ جدول دیه سال ۱۴۰۲ را دست ندهید.
نحوه محاسبه اجرت المثل چیست؟
همانطور که تا اینجا گفتیم بعد از ثبت دادخواست مطالبه اجرت المثل، این دادخواست در دادگاه بررسی شده و در نهایت برای تعیین میزان اجرت المثل پرونده به کارشناسی ارجاع داده می‌شود؛ اما چه چیزی باعث می‌شود که مبلغ اجرت المثل کمتر یا بیشتر باشد؟ در زمینه محاسبه اجرت المثل مواردی مثل شأن خانوادگی زن، شغل پدر، محل زندگی، پایگاه اجتماعی و میزان تحصیلات در زمان تجرد و بعد از ازدواج ملاک تعیین اجرت المثل خواهد بود. همچنین تعداد فرزندان زن از جمله عوامل موثر روی افزایش اجرت المثل است.
البته ناگفته نماند که فرزند دختر تاثیر کمتری روی اجرت المثل دارد زیرا از نظر کارشناسی دختر در کارهای خانه به مادر کمک می‌کند. از طرفی اگر تغذیه نوزاد با شیر مادر باشد، اجرت المثل بیشتر می‌شود. پرستاری از همسر در زمان بیماری او نیز باعث افزایش مبلغ اجرت المثل می‌شود. بنابراین در زمان محاسبه اجرت المثل فاکتورها و عوامل مختلفی ارزیابی می‌شود تا در نهایت مبلغ اجرت المثل عادلانه باشد. از این رو نمی‌توانیم از قبل میزان اجرت المثل را تعیین کنیم و در هر پرونده به نظر کارشناسی نیاز داریم.
کلام آخر
ما در این نوشته تلاش کردیم تا به همه سوالات شما پیرامون اجرت المثل و نحوه محاسبه آن پاسخ دهیم. اجرت المثل یکی از مواردی است که بسیاری از افراد حقوق خود را در رابطه با آن نمی‌دانند و از قوانین و مقررات در این حوزه باخبر نیستند. ما در موسسه حقوقی قانونمند همواره آماده ارائه مشاوره تخصصی رایگان و پاسخ به سوالات شما در زمینه‌های مختلف حقوقی از جمله نحوه مطالبه اجرت المثل هستیم. اگر در این زمینه سوال یا ابهامی دارید می‌توانید در بخش نظرات بنویسید تا کارشناسان و مشاوران قانونمند به آن پاسخ دهند.
